Çocukta Psikolojik Travmalar ve Sonuçları

“İnsan ruhunun meselesi, çocukluğun psişik dramalarında yatar. Dramaların kökenine inip çözün ardından şifa gelecektir… “
Sigmund Freud

Özet:

Psikolojik travmalar, çoğunlukla çocuğun psişiğinin henüz sabit olmadığı erken yaşlarda başlar. Çünkü belli bir yaşa kadar çocuk, anne ve babasıyla psikolojik açıdan bir bütünleşme içindedir. Bu nedenle, ebeveynlerin; çocuklarını dövmesi, onlara hakaret etmesi, onları aşağılaması ve manipüle etmeleri çocuğun, psişiği için felaket olabilir.

Bu makalede psikolojik travmaların yaşanma nedenlerini ayrıntılı olarak inceleyeceğiz ve bu travmaların nasıl çözülebileceğini ele alacağız.

Giriş:

Bazı anne babalar, çocuklarına: “Bizim anne babamız da bizi dövdü ama biz insan olarak büyüdük, size yemek veriyor muyuz, giyecek kıyafetiniz var mı, okula gidiyor musunuz, sokağa atılmadın, yetimhaneye gönderilmedin, kürtaj yapılmadın, öyleyse sahip olduğun her şey için şükret.” gibi bu ve benzeri cümleler kurabiliyorlar.

Çocuğun, kendisine yapılan her şeyi kendi aleyhinde algılamaya meyilli olması, psikolojik durumunu kötüleştirebilir. Örneğin ebeveynler çocuğunu dövüyor ve cezalandırıyorsa çocuk, ebeveynlerinin psikopat veya sadist oldukları için onu cezalandırdıklarını değil; kendisi suçlu olduğu için bu cezaları hakettiğini düşünür ya da ebeveynler çocuğuna değer vermiyor ve onu aşağılıyorlarsa, o zaman çocuk, kendisi için yanlış veya kusurlu olduğunu düşünebilir. Çocuğunu sevmeyen, reddeden, anaokulunda unutan anne babalar da olur. Böyle zamanlarda çocuklar sevilmeyi, iyi davranılmayı haketmediğini düşünebilir ve şu tür düşüncelere kapılabilirler: “Muhtemelen annem ve babam daha kötü davranışlara maruz kaldılar.” Aynı “Stockholm Sendromu”nda olduğu gibi. Çocuk, ebeveynlerini kendi gözünde haklı çıkarmaya eğilimlidir.
Bazı çocuklar; terk edilmişlik, gereksizlik, suçluluk veya utanç hissi gibi kronik semptomlar yaşarlar. Bu yüzden iyi ilişki kurma hakkını kazanmaya çalışırlar. Ne yazık ki, bazen bazı insanlar bu durumdan yararlanmaya çalışırlar.

Psikolojik Travmaların Gelişim Aşamaları

İnsan çok acı çektiği, korktuğu, utandığı veya reddedildiği durumlarda ölmenin daha iyi olduğunu düşünebilir, bu da travmatizasyon oluşturur. Bu anlarda, psişenin kendini savunma mekanizması tetiklenir ve bir şekilde başa çıkmak için bu travmatik durumu bilincinden çıkarmaya çalışır. Bunu, bazen unutarak bazen de hassasiyet kaybı ile değiştirir. Ancak bilinçaltında bilgi saklanır ve psişenin bir parçası o olumsuz anda kalır. İnsan korku, endişe, utanç ve diğer kronik ama bilinçsiz olan duygu ve deneyimleri deneyimlemeye devam eder. Ortaya çıkan bu tür gergin ve stresli anlardan kurtulmak veya kendisini iyileştirmek için psişe, travmatik deneyimini yeniden üretmeye başlar. Yani psişe, sahibini bilinçsizce benzer durumlara çeker.

Ancak çoğu durumda bilinçsizce gerçekleştiği için insanlar, kendi kendilerine iyileşmek ile meşgul olduklarını bilmezler. Bu şekilde insan, kendini aynı olumsuz durumların içinde bulabilir ve tekrar travmatize olabilir. Semptomlar ve sorunlar daha da kötüleşir. Böylece iyileşemez. Gerginlik, stres ve kronik duygular; isimleri farklı ancak benzer travmatik hikâyelere dönüşmeye devam eder. Sonuç olarak, insanlar kendisi hakkında, “Belki de gerçekten bende bir sorun vardır, dünya acımasız ve adaletsiz bir yer, bu yüzden bu dünyada kimseye güvenmemeliyim, insanlara açılırsam zayıflık olarak anlarlar…” vb. çıkarımlar yapmaya başlarlar.

Psikolojik Travmaları Çözme Tekniği

Kötü, acı verici olaylar yaşadığınızda iyileşmek için içinizdeki çocukla çalışma denilen bir tekniği kullanarak kendinizi toparlayabilirsiniz. Yeterli dış destek olmadığında, kendinizi iyileştirmek için bu teknik size yardımcı olabilir.

Kendinize 20-30 dakika boş zaman ayırın, kimsenin ve hiçbir şeyin sizi rahatsız etmeyeceği bir yere oturun veya uzanın. Rahatlayın, tüm düşüncelerinizi bir kenara bırakın, birkaç kez derin nefes alın. Her nefes alışınızda ve verişinizde, hislerinizin nasıl değiştiğine dikkat edin. Ayrıca duygularınıza da dikkat edin. Onları hissetmeye çalışın ve güçlendirin. Sonra iç dünyanıza, hislerinize dalın. İçinizdeki çocuğu orada bulun.
Şimdi ona neler oluyor? O, neye benziyor; ne durumda ve ne yapıyor?

Ona baktığınızda, duygusal olarak nasıl tepki verdiğinize dikkat edin. Ona bakarken nasıl hissediyorsunuz? Belki empati ve acıma hissedeceksiniz; belki de ona sarılmak, onu desteklemek isteyeceksiniz. Sonra ona doğru yürüyün, gözlerinin içine bakın ve “Merhaba, ben senin yetişkin halinim, sen benim çocuk hâlimsin. Artık yanındayım, bundan sonra hep birlikte olacağız. Sana yardım etmek ve seni korumak için geldim.” deyin.

Sözlerinize nasıl cevap verdiğine dikkat edin. Belki hemen inanmaz, belki hemen kollarınıza atılır. Ne olursa olsun onu destekleyin. Ona sarılıp şöyle diyebilirsiniz: “Uzun zamandır gelemediğim için beni affet, artık hep seninle birlikte olacağız, seni çok seviyorum, benim için en önemlisi sensin, en çok sana ihtiyacım var, artık seni hiç kimse kıramaz, sana saygısızlık edemez. Her durumda, her zaman yanında olacağım. Yardımıma ihtiyacın olduğunda, ben duygularımla hemen hissedeceğim.”

İçinizden gelen her şeyi söyleyin. Duygularınızla, sıcaklığınızla, sevginizle çocuğunuzu doldurun. İçinizden gelen her şeyi onunla paylaşın ve sözlerinize nasıl tepki verdiğine dikkat kesilin. Nasıl hissettiğine, nasıl sevgi ve şükranla dolduğuna ve aynı zamanda kendinizin de nasıl ısındığınıza, tatmin hâle geldiğinize dikkat edin.

Şimdi, içinizdeki çocuğu nerede bulduğunuzu hatırlayın. Belki onu karanlık, iç karartıcı bir boşlukta buldunuz. Tüm olumsuzlukları silin ve her şeyi sıfırdan oluşturun. İçinizdeki çocuğun mutlu olacağı, güvende ve rahat hissedeceği bir alan yaratın.

Keyifli bir alan yarattıktan sonra içinizdeki çocuğa sarılıp şöyle söyleyebilirsiniz: “Seninle ilgilenmek ve ne istersen onu yapmak için buradayım. Benim işim seni mutlu etmek. Bir şey istersen lütfen bana söyle, senin için her şeyi yapacağım.”

Onun için her şeyi yapın. Bir köpek istiyorsa alın. Kediyi, şekeri, dondurmayı alın. Durumun, içinizdeki çocuk için nasıl değiştiğini izleyin. Bununla birlikte sizin durumunuz da değişecektir. İçsel alanınızı tamamen oluşturduysanız, kişisel gücünüzü oradan kullanın. Aynı şekilde çocuğa sarılın ve “Unutma, ben her zaman yanındayım, her zaman seninle ilgileneceğim.” diyebilirsiniz.

İçinizdeki çocuğu tamamen mutlu ettiyseniz, kendinizi de onun mutluluğu ve duygularıyla nasıl doldurduğunuzu hissedebilirsiniz. Şimdi bu alandan çıkabilirsiniz. Muhtemelen 20-30 dakika geçmiştir. Birkaç kez derin nefes alın. Nefes alıp verirken durumunuzun nasıl değiştiğine dikkat edin ve işlerinize kaldığınız yerden devam edin.

Kaynakça:

https://ru.wikipedia.org/wiki/Гештальт-терапия
https://www.alibicak.com/travmatik-ne-demek/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Travma_sonrasıstres_bozukluğu https://www.yasantipsikoloji.com/travma/cocukluk-cagi-travmalarindan-kurtulmak https://www.uplifers.com/10-adimda-travmalardan-kurtulup-ozgurlesin/ https://ihop.org.tr/wp-content/uploads/2019/12/travma_basacikma.pdf http://www1.vipsdental.com/Психологическиетравмыдетстваиихпоследствия
https://www.msdmanuals.com/ru/профессиональный/нарушенияпсихики/тревожныерасстройстваирасстройствасвязанныесострессом/птрс https://www.msdmanuals.com/ru/профессиональный/нарушенияпсихики/тревожныерасстройстваирасстройствасвязанныесострессом/расстройства_адаптации