İsrail-Filistin Çatışmalarının Derin Tarihsel Arka Planı
Devletler arasındaki anlaşmazlıkların ve çatışmaların kökenleri genellikle tarihî bir altyapıya dayanır. İsrail-Filistin çatışması da bu kapsamda değerlendirilebilir. Özellikle 1948’de kurulan İsrail Devleti’nin ardından ortaya çıkan olaylar, sadece askerî değil, aynı zamanda sosyal, siyasi ve insani açılardan da derin etkiler bırakmıştır. Bu süreç içerisinde yaşanan gelişmelerden biri de Filistinliler arasındaki içsel bölünmedir.
1948 yılında Filistinlilerin yurtlarını terk etmek zorunda kalmaları, çevredeki Arap ülkelerine sığınmalarına neden olmuştur. Bu dönemde Filistinli göçmenler, Arap devletlerinin topraklarında örgütlenerek İsrail’e karşı saldırılar düzenlemeye başlamıştır. Bu durum, Orta Doğu’da bir Arap-İsrail sorununu tetiklemiş ve 1948, 1956 ve 1967 yıllarında Arap-İsrail Savaşlarına yol açmıştır.
Altı Gün Savaşı olarak adlandırılan 1967 Arap-İsrail Savaşı, İsrail’in galibiyetiyle sonuçlanmış ve İsrail, Mısır’dan Sina Yarımadası’nı, Suriye’den Golan Tepeleri’ni ve Filistin’in Gazze Şeridi ile Batı Şeria topraklarını ele geçirerek topraklarını dört misli büyütmüştür. Ancak bu zafer, bölgedeki çatışmaların çözümüne değil, derinleşmesine neden olmuştur.
Filistinliler, işgal altındaki topraklarına karşı sivil itaatsizlik eylemleri başlatarak direniş göstermişlerdir. 1987 ve 1993 yılları arasında sivil itaatsizlik şeklinde başlayan Birinci İntifada, zamanla çatışmalara dönüşmüş ve Filistin toplumu içinde derin yaralar açmıştır.
1990’lı yıllarda başlayan barış süreci, 1993 yılındaki Oslo Anlaşması ile FKÖ ile İsrail’in birbirlerini tanımasını sağlamıştır. Ancak bu süreçte Filistin içindeki bölünmeler de ortaya çıkmıştır. 2006’daki ulusal seçimlerde Hamas’ın zaferi, Filistin yönetimindeki içsel çatışmaları körüklemiştir.
Hamas’ın Gazze’de kontrolü ele geçirmesiyle, Filistin yönetimi Gazze ve Batı Şeria arasında fiilen ayrılmış, ulusal birlikten uzaklaşmıştır. Bu durum, İsrail-Filistin çatışmasının çözümüne yönelik zorlukları artırmıştır.
Filistinliler arasındaki bölünme, ulusal birlik ve mücadele konusunda sorunlara yol açarken, İsrail-Filistin çatışması derinleşmiş ve çözümsüzlük boyut kazanmıştır. Bu süreçte uluslararası toplumun da müdahil olma çabalarına rağmen, tarihsel çatışmanın etkileri günümüzde de hissedilmektedir.
